حضور نخبگان در عرصه های حکمرانی و سیاستگذاری الزامی است
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۶۰۸۲۶
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، بابک نگاهداری در رویداد «گرای سیاستگذاری» که با حضور جمعی از نخبگان برگزار شد، با اشاره به اینکه در سیاستگذاری، اهمیت بینش کمتر از دانش نیست، اظهار کرد: به شما تبریک میگویم که تصمیم گرفتهاید در مسیر سیاستگذاری و خیر عمومی قدم بردارید و دغدغه عمومی پیدا کردید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ادامه داد: شاید بتوان گفت که بیشتر نخبگان، از ظرفیت نخبگانی که خود برای فعالیتهای اقتصادی خصوصی استفاده میکنند که البته ارزشمند و مورد نیاز کشور است. اما لازم است که گروهی از نخبگان کشور، به حل مسائلی که جمعیت بزرگی از مردم را مخاطب قرار داده، اهتمام داشتهباشند و نسبت به حل این مسائل دغدغه و احساس وظیفه پیدا کنند و نخبگانی که در عرصههای سیاستگذاری ورود میکنند، چنین رویکردی دارند که امری مبارک است.
حکمرانی تبدیل به امری دانشبنیان شده است
وی با بیان اینکه حکمرانی و سیاستگذاری تبدیل به امری دانشبنیان شده است، افزود: اگر در گذشته انتخاب حکمرانی و سیاستگذاری دانشبنیان، یک انتخاب بود، اکنون با توجه به اینکه همه تحولات امروز و آینده جهان در دست فناوریها و پیشرفتهای علمی است و اگر بپذیریم که علم و فناوری پیشران تحولات دنیا و تعیین کننده سیاستها است، حضور نخبگان در عرصههای حکمرانی و سیاستگذاری، دیگر انتخاب نیست، الزام است.
نگاهداری با اشاره به پیچیدگیهای حکمرانی در دنیای امروز، اظهار کرد: دیگر دوره سیاستگذاریهای ساده تمام شده و نیاز است که ملاحظات مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، جغرافیایی و… باید در کنار هم دیده شود و تأثیر و تأثر آنها در یکدیگر سنجیده شود، تا به یک سیاست خوب رسید.
وی تصریحکرد: بنابراین لازم است که نخبگانی از رشتههای مختلف فنی، پزشکی، علوم انسانی و… در عرصههای سیاستگذاری ورود کنند.
ضرورت مشارکت نخبگان در حکمرانی
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بهصورت تاریخی و فرهنگی در کشور ما، نخبگان و بهنوعی از ورود به عرصههای حکمرانی و سیاستگذاری پرهیز کردهاند.
وی ادامه داد: الان هم ادامه این فرهنگ را میبینید که اکثر صاحب نظران و اساتید در کشور، در جایگاه منتقد حاکمیت میایستند و اینطور است که هرکسی بیشتر انتقاد کند، عالمتر جلوه میکند. درحالیکه اگر یک استاد یا نخبه از اداره کشور دفاع کند و درباره پیشرفت و آینده کشور صحبت کند، معمولاً مورد توجه افکار عمومی قرار نمیگیرد. این امر نشانمیدهد که در ذهن فرهنگی و تاریخی ما چنین چیزی شکل گرفته و ما باید این را بشکنیم.
نگاهداری با اشاره به اینکه عرصه حکمرانی و سیاستگذاری، عرصه حضور علم، دانش و نخبگی است، افزود: حضور نخبگانی مانند شما که در اندیشکدهها حضور یافتهاید، تأثیر فرهنگی خوبی در تصحیح نگرشها و باورهای مردم نسبت به حضور عالمان و دانشمندان در عرصه حکومت و سیاستگذاری خواهد داشت.
کاربرد رویکرد نوآورانه در حکمرانی نوین
وی با بیان اینکه نخبگان باید نسبت به جهتگیری کلان سیاستهای کشور، اشراف داشته باشند، افزود: در عرصه سیاستگذاری، چند مدل و الگو داریم. یک عده از رویکرد تقلیدی و ترجمه سیاستهای نهادهایی مانند بانکجهانی، صندوقهای بین المللی و… استفاده میکنند و معتقدند که بهکارگیری همین روشها، منجر به طی کردن همان مسیر پیش بینی شده از سوی نهادهای بین المللی خواهد شد، درحالیکه تجربه اکثر کشورهایی که چنین رویکردی را اتخاذ کردند، نشانمیدهد که این روش پاسخگو نخواهد بود و مشکلات کشورها را بیشتر میکند.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس ادامه داد: این رویکرد شاید فقط در دو یا سه مورد از تجربه کشورها در تقلید اثر مثبت داشته که آن هم بهدلیل همخوان بودن شرایط فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور با روشهای پیشنهادی نهادهای بین المللی بوده است.
وی با بیان اینکه این رویکرد در کشور ما طرفدارانی دارد، افزود: این گروه هر از گاهی یک سند بین المللی را میآورند و رونمایی کرده و انتظار دارند که عین این سند در کشور اجرا شود.
نگاهداری رویکرد دیگر در سیاستگذاری در کشور را، نفی مطلق سیاستگذاریهای جدید دانست و گفت: این گروه معتقد هستند که این دنیا و مقصد نظامهای غربی، عالم ماده و جهان مادی است درحالیکه مقصد ما از ابتدا آخرت بوده است بنابراین هیچوجه اشتراکی بین ما و این افراد نیست. این گروه حتی استفاده از نکات مثبت تجربه غربیها را صحیح نمیدانند و قائل به این هستند که تجربه زیسته بشری را باید بهطور کلی بهکنار گذاشت و یک طراحی بنیادی دیگری را از ابتدا طراحی کرد.
وی بیان کرد: اعتقاد بنده این است که این دو رویکرد، هیچکدام توانایی ندارند که ما را به سرمنزل مقصود برسانند؛ نه تقلید کورکورانه و نه نفی مطلق تجربههای بشری. به نظر بنده باید رویکرد نوآوری و خلاقیت برای حل مسائل کشور را در پیش بگیریم؛ یعنی مسائل را با نگاه نوآورانه و خلاقانه با کمک نخبگان کشور حل کنیم و در یافتن این نوع راهحلها، شرایط اجرایی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور را نیز لحاظ کنیم.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی گفت: این رویکرد در بسیاری از بخشهای کشور مشاهده نمیشود و ما باید بتوانیم این رویکرد را به همهجا تسری بدهیم.
مدیریت نمایشی؛ چالش سیاستگذاری در کشور
وی با اشاره به شیوههای نمایشی مدیریت در کشور، افزود: برخی مدیران بهگونهای رفتار میکنند که گویی دغدغه حل مسئله را ندارند. در پایان دوره این مدیران هم مشخص نمیشود که آیا توانستهاند مسئله از کشور را حل کنند یا نه؟ بود و نبود سازمانشان در مدیریت کشور در حل مسائل کشور تفاوتی داشته یا نه؟
نگاهداری توضیح داد: برخی مدیران دغدغه حل مسئله را ندارند؛ برخی دیگر هم توان حل کردن مسائل را ندارند به این دلیل که با شایستگی انتخاب نشدهاند. چون نخبگان از ورود به سیاستگذاری پرهیز کرده و افراد معمولی در جایگاه نخبگان نشستهاند و برای مردم تصمیمگیری کردهاند.
وی به نخبگان حاضر در این جلسه توصیه کرد که حل نوآورانه مسائل را دغدغه خود قرار دهند و افزود: شما فرصتهای شغلی دیگری نیز در اختیارتان قرار دارد، کسی که بهدنبال فعالیت بخش خصوصی باشد، درآمد اقتصادی بیشتری را نسبت به کسی که به عرصه حکمرانی ورود کرده، کسب میکند. شما با همه سختیها، مسیر سیاستگذاری را انتخاب کردهاید که اگرچه سرمایه و درآمد زیادی را به شما نمیدهد، اما سرمایه اجتماعی و فرهنگی زیادی را در اختیار شما قرار میدهد که وقتی این سرمایهها را در کنار سرمایه اقتصادی قرار دهید، متوجه میشوید که آورده بیشتری را کسب کردهاید.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی افزود: با این حال اگر با نیات و اغراض دیگری به عرصه سیاستگذاری ورود کنید، اخلاص و روحیه جهادی را در خدمت رسانی و دغدغه مندی تان از دست دهید، به این سرمایه اجتماعی هم که نقطه قوت شما بود، دست نمییابید. به همین دلیل به شما توصیه میکنم مراقب باشید که خسرالدنیا و الآخره نشوید.
ضرورت ورود نخبگان راهبردی به عرصه سیاستگذاری
وی با بیان اینکه برای ورود به عرصه سیاستگذاری باید صبر راهبردی داشتهباشید، گفت: مایلم عنوان نخبگانی را که در عرصه سیاستگذاری ورود میکنند، نخبگان راهبردی بنامیم. باید متوجه باشید که عرصه سیاستگذاری، زودبازده نیست و ممکن است که بازخورد کارتان را سالها بعد ببینید یا اصلاً نبینید. بنابراین باید یک صبر راهبردی طولانی مدت داشتهباشید و زود خسته نشوید. با این حال اگر کارتان را با نیت خالص و برای خدمت به خلق و حل مسائل مردم انجام دهید، مطمئن باشید که مأجور خواهید بود و خداوند برکات این رویکرد را با اشکال مختلف در زندگی تان جاری خواهد داد.
نگاهداری در ادامه سخنان خود با اشاره به جهتگیری متفاوت حکمرانی غربی و حکمرانی اسلامی، اظهار کرد: فهم و درک این جهت گیری بسیار مهم است تا بتوانید درک کنید که چه زمانی باید از حکمرانی غربی برای یافتن راه حلهای نوآورانه استفادهکنید و چه زمانی باید در تجربیات آنان بازنگری کنید.
وی با بیان اینکه حکمرانی غربی اقتصادمحور است، ادامه داد: نهاد دولت آنان در بستر نهاد اقتصادی رفتار میکند و همه جهت گیری ها بهسمت رشد اقتصادی و رفاه بیشتر است. ادعایشان هم همین است و میگویند که نظامی گری، تجارت و همه کارهایمان برای رشد اقتصادی بیشتر است. بنابراین در چنین نظام حکمرانی، جامعه باید به کارخانه و بنگاه اقتصادی تبدیل شود.
غایت نهایی انسان در حکمرانی اسلامی، تعالی است
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در حکمرانی اسلامی، غایت نهایی در تعلیم و تربیت انسانهای متعالی، فاخر و رشد یافته تعریفشده، گفت: درحالیکه حکمرانی غربی جامعه را بهسمت کارخانه شدن حرکت میدهد، حکمرانی اسلامی جامعه را به سمتی میبرد که همه جامعه تبدیل به مدرسه و دانشگاه شود.
وی به بیانات امامخمینی (ره) اشاره کرد و گفت: جملاتی مانند «ایران را مدرسه کنیم» یا «دانشگاه مبدأ همه تحولات است» از سوی امام مطرح شده و تفاوت حکمرانی اسلامی و غربی را نشانمیدهد.
نگاهداری تأکید کرد: در نظام اسلامی، اهمیت اقتصاد هم مطرح است، اما به این صورت که در مسیر آن، رشد و تعالی فعال اقتصادی هم فراهم شود. ربا به این دلیل در اسلام حرام شده که در آن هیچ فعالیت اقتصادی صورت نمیگیرد و بنابراین باعث رشد و تعالی فرد هم نمیشود.
وی با اشاره به روایتی از امامصادق (ع) مبنی بر اینکه تجارت هم مدرسه است، گفت: در نگاه اسلام به حکومت این مطرح میشود که باید بهگونهای تجارت شود که از مسیر تجارت هم رشد و تعالی انسان فراهم باشد.
تأکید اسلام و قانون اساسی بر مشارکت مردم در عرصههای اجتماعی
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در مبانی دینی و اسلامی ما، به مردم سالاری و مشارکت مردم در عرصههای اجتماعی تأکید جدی وجود دارد، افزود: با اینکه مشارکت و مردم سالاری در ایام اصلاحات با یک ادبیات دموکراسی و غربی مطرح شد، اما در نظام اسلامی، مردم باید در تصمیمگیری، مطالبهگری، نظارت و اجرا نقش آفرین باشند و این امر در قانون اساسی در همه موارد و در مقدمه آن، مورد تأکید بوده است.
وی ادامه داد: نگاه اسلامی این است که مردم باید فرصت یاد دادن و یاد گرفتن در مدرسه زندگی اجتماعی را داشتهباشند. امکان تجربه و خطا کردن و آموختن باید برای مردم در بستر زندگی اجتماعی فراهم باشد.
نگاهداری گفت: در رأس نظام اسلامی، ولی فقیه قرار دارد؛ ولی فقیه یعنی دانشمند و عالم و به این ترتیب نهاد علم است که جامعه را راهبری میکند نه نهاد اقتصاد. به همین دلیل در جامعه اسلامی در مقایسه با جامعه غربی، حضور نخبگان در کشور، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
وی با بیان اینکه یک سیاستگذار باید دو ویژگی فضیلت و شخصیت را داشتهباشد، افزود: سیاستگذاری، تصمیمگیری در دو راهی هاست، وقتی که شما میخواهید در چنین وضعیتی تصمیمگیری کنید، فضیلت به کار شما میآید تا انتخاب درستی داشتهباشید. شخصیت هم به شما ثبات قدم در پیمودن مسیری که انتخاب کردهاید، میدهد.
توصیه رهبر انقلاب به آرمان گرایی واقعبینانه
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به توصیه رهبر انقلاب به سیاستگذاران و برنامه ریزان که آرمان گرای واقع بین باشند، افزود: گروهی بیش از آرمانگرایی هستند و گروه دیگر واقعگرا و اثر این نگاهها را در دولتهای مختلف دیدهایم.
وی ادامه داد: عدهای هم آرمان بین واقعگرا هستند؛ به این معنی که به آرمانها نظر دارند، اما بهدنبال واقعیتها هستند. درحالیکه رهبر معظم انقلاب ما را به آرمان گرایی واقعبینانه دعوت کردهاند.
نگاهداری با بیان اینکه هر مجموعهای اعم از جامعه، انسان و… نیاز به دو امر مهم بقا و کمال دارد، گفت: آرمان گرایی برای رساندن انسان و جامعه اهمیت دارد و واقع بینی برای بقا. بنابراین آرمان گرایی افراطی، باعث میشود جامعه نتواند بقا داشتهباشد و واقع بینی افراطی هم جامعه را تبدیل به یک اجتماع بی هدف میکند که هردوی این رویکردها میتواند مردم را خسته کند یا باعث زوال و بی تحرکی در جامعه شود.
وی با تأکید بر اینکه افراد تحولآفرین، عموماً آرمان گرایان واقع بین هستند، گفت: آرمان گرایی افراطی باعث شکست جامعه در تحقق اهداف میشود و واقع بینی افراطی هم باعث میشود جامعه صرفاً برای حفظ وضع موجود تلاش کند.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب در ابتدای امسال و در دیدار با مسئولان بر اتخاذ مسیر تحول تأکید کردند، که این مسیر با آرمان گرایی واقعبینانه محقق میشود.
اهمیت شناسایی ریزنهادهای موفقیت در حکمرانی نوین
وی با اشاره به اینکه جهت سیاستگذاری در عالم تغییر کرده است، گفت: مرزهای بین حاکمیت و مردم بازآرایی میشود و اگرچه قبلاً حکومت داری مطرح بود، الان حکمرانی در حال ایجاد شدن است.
نگاهداری به تفاوتهای حکومت داری و حکمرانی اشاره کرد و افزود: حکومت داری از جنس سخت افزاری است و ابزار آن عقلانیت است و با جهت از بالا به پایین حکومت میکند. در حالی که عقلانیت حکمرانی ارتباطی و مزیت آن نرم افزاری و اقناعی است. جهت حکومت هم از پایین به بالا تعیین میشود.
وی توضیح داد: حکمرانی به این معنی است که باید با بسیج ظرفیتهای مردمی و مردمی سازی فعالیتها، تحولات را رقم زد.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس ادامه داد: در بسیاری از کشورها، نهاد دولت توان حل مسائل را از دست داده و باید ریزنهادهای موفقیت را در پایین شناسایی کرده و به آن ضریب بدهیم و تکثیر کنیم و با رویکرد از پایین به بالا، تحول را ایجاد کنیم.
کد خبر 5949595 زهرا علیدادیمنبع: مهر
کلیدواژه: بابک نگاهداری مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی قانون اساسی مجلس شورای اسلامی فلسطین رژیم صهیونیستی حسین امیرعبداللهیان برنامه هفتم توسعه هفته بسیج جمهوری اسلامی ایران مجلس ایران انقلاب اسلامی ایران هیئت دولت بسیج حسین امیر عبداللهیان رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی حکمرانی و سیاستگذاری عرصه سیاستگذاری سیاستگذاری ورود حکمرانی و سیاست حکمرانی اسلامی حکمرانی غربی حضور نخبگان آرمان گرایی تصمیم گیری بین المللی واقع بین جهت گیری حل مسائل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۶۰۸۲۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیشنویس لایحه حمایت جامع از نخبگان ایرانی با ۵۵ ماده تدوین شد/ اعلام آمادگی نمایندگان خانه ملت برای حمایت از نخبگان
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به آماده شدن پیشنویس لایحه جامع حمایت از نخبگان ایرانی، گفت: این لایحه در ۵۵ ماده و با تمرکز بر اثر بخش کردن نخبگان و ایجاد زمینه برای استفاده از ظرفیت ایشان در دستگاههای اجرایی، آماده شده است.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، نشست همافزایی مسئولان بنیاد ملی نخبگان و جمعی از نمایندگان خانه ملت به منظور ایجاد بسترهای مناسب برای افزایش حمایت از نخبگان در محل بنیاد برگزار شد.
در این نشست، سید سلمان سیدافقهی؛ قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با بیان اینکه این بنیاد خانه نخبگان است، گفت: افتخار میکنیم که بنیاد ملی نخبگان با تدبیر مقام معظم رهبری و دغدغهمندی ایشان نسبت به موضوع نخبگان شکل گرفته و بعد از دو دهه به بلوغ رسیده و منشا اثر است و برخی از افرادی که در سالهای گذشته از حمایتهای این بنیاد بهرهمند شدند، حالا در زمره مسئولان کشور و مدیران میانی قرار دارند.
وی افزود: بنیاد ملی نخبگان یک شجره طیبه است که عرض و طول بسیار زیادی پیدا کرده و قطعاً در آینده، انقلاب و نظام را بیش از پیش منتفع خواهد کرد.
سیدافقهی با بیان اینکه محور فعالیتهای بنیاد ملی نخبگان سند راهبردی کشور در امور نخبگان است، اظهار داشت: این سند به حدی از نظر حضرت آقا اهمیت دارد که ایشان در دیدار با نخبگان و مسئولان در سال ۹۸ فرمودند که یکی از مشکلات مهم در حوزه علم و فناوری کشور عمل نشدن به این سند است و اجرایی شدن سند را مطالبه کردند.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اینکه بنیاد ملی نخبگان مسئول مستقیم نظارت بر اجرای سند راهبردی کشور در امور نخبگان است، ادامه داد: طبق بندها و بخشهای مختلف این سند، بنیاد ملی نخبگان باید در همه سطوح حاکمیتی و قوای سه گانه و حتی نیروهای مسلح پشتیبانی فکری و اندیشهورزی نخبگان را محقق کند. مصداق دیگر از اجرایی شدن این سند اینست که در کنار کمیسیونهای مختلف مجلس شورای اسلامی باید هستههای اندیشهورزی با حضور نخبگان تشکیل شود تا این افراد به تناسب و فراخور موضوعات مختلف به مجلس شورای اسلامی کمک فکری دهند.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان یادآور شد: البته این مورد در حال حاضر توسط مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی محقق شده است، اما فراموش نکنیم بنیاد ملی نخبگان مسئولیت ایجاد چنین فضایی در تمام کشور را بر عهده دارد و باید در تمام دستگاهها هیئتهای اندیشهورزی را تشکیل دهد.
وی با اشاره به لزوم شناسایی استعدادهای برتر در سراسر کشور، تصریح کرد: مسئله شناسایی به حدی مهم است که رهبر معظم انقلاب بارها بر آن تاکید داشته و فرمودند فرایندها باید به گونهای طراحی شوند که هیچ استعدادی حتی در دورترین نقاط کشور مورد غفلت قرار نگیرد. ایشان فرمودند اگر فردی استعداد ویژه داشته باشد، به دنیا بیاید، رشد کند و بدون آن که استعداد او شناسایی شود از دنیا برود، در حق او ظلم شده است. به همین دلیل است که حضرت آقا تاکید دارند از بین میلیونها جوان ایرانی حتی یک استعداد هم نباید هدر رود. این مطالبه ایشان تکلیفی سنگین بر ذمه بنیاد ملی نخبگان است تا توان خود را برای شناسایی استعدادهای متنوع در سراسر کشور به کار بگیرد.
سیدافقهی اضافه کرد: در حوزه کارآفرینی نیز بنیاد ملی نخبگان برنامه ویژه طراحی کرده و تلاش دارد در تعامل و همکاری با اتاق بازرگانی، نخبگان بخش خصوصی را شناسایی کند تا به عنوان استاد راهبر، مستعدان برتر این حوزه را در مسیر نخبگی تا تبدیل شدن به کارآفرینان برتر آینده هدایت کنند. البته بستر اصلی برای اثربخشی نخبگان در اقتصاد، دستگاههای اجرایی هستند؛ چراکه بیش از ۷۰ شرکت بزرگ کشور دولتی مدیریت میشوند. به همین دلیل مسیر اثربخشی نخبگان در اقتصاد نیز باید از دولت بگذرد.
نهادها، دستگاههای دولتی در قبال نخبگان مسئولیت دارند/ تشکیل کمیته پیگیری امور نخبگان
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: بر همین مبنا، رئیس جمهور وظایف محوله هر دستگاه در قبال نخبگان را به تفکیک ماموریتها و رسالتهای هر وزارتخانه و دستگاه ابلاغ کردند. این یعنی هر نهاد دستگاه و وزارتخانه دولتی با توجه به ماموریتها و وظایف خود در قبال نخبگان مسئولیت دارد. از طرفی، طبق این ابلاغیه در هر وزارتخانه نیز کمیته پیگیری امور نخبگان به ریاست شخص وزیر و دبیری یکی از معاونان تشکیل خواهد شد تا اموری مانند پایش و رصد فعالیت نخبگان جذبشده در وزارتخانه مذکور و نگهداشت آنان و همچنین ایجاد زمینه برای اثربخشی حداکثری نخبگان را محقق کند. این دو هدف طبق آسیبشناسی از مرحله اول جذب نخبگان در دستگاههای اجرایی تعیین شدهاند.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان تعامل و همکاری مجلس شورای اسلامی با بنیاد را یکی از الزامات امروز فضای نخبگانی کشور دانست و تاکید کرد: مهمترین نیاز امروز نظام نخبگانی، تصویب قوانینی است که با اتکا بر آن بتوان نقش نخبگان را در دستگاههای مختلف حاکمیتی و دولتی افزایش داد.
وی ادامه داد: گرچه سند راهبردی کشور در امور نخبگان، مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و یک سند بالادستی و به مثابه قانون است، اما واقعیت این است که این سند از الزام کافی برای همراهی وزارتخانههای مختلف به جز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، برخوردار نیست و همراهی دستگاههای اجرایی و وزارتخانهها نیاز به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی دارد.
قائم مقام بنیاد ملی نخبگان گفت: بر اساس همین نیاز، بنیاد ملی نخبگان پیشنویس لایحه قانون حمایت جامع از نخبگان ایرانی را در ۵۵ ماده و با تمرکز بر اثر بخش کردن نخبگان و ایجاد زمینه برای استفاده از ظرفیت ایشان در دستگاههای اجرایی، آماده کرده است که در صورت تصویب در مجلس شورای اسلامی میتواند بسیاری از مشکلات موجود را رفع کند.
احکامی پیشنهادی برای برنامه هفتم توسعه
سیدافقهی در ادامه با بیان اینکه این قانون بر حمایت مستقیم از نخبگان تاکید ندارد، گفت: این مسئله یک تجربه شکستخورده است. از طرفی بنیاد ملی اعتقاد دارد اگر فرد نخبه به اثربخشی برسد از حمایت مالی مستقیم بینیاز خواهد بود. همچنین تصویب احکام پیشنهادی در برنامه هفتم توسعه نیز یکی دیگر از زمینههایی است که مجلس شورای اسلامی میتواند نظام نخبگانی کشور را همراهی کند؛ به خصوص اینکه در سالهای اخیر رهبر معظم انقلاب بر استفاده از نخبگان تاکید کرده و آن را مطالبه کردند.
ضرورت حمایت مجلس شورای اسلامی از بنیاد ملی نخبگان
وی با اشاره به مشکلات بودجه بنیاد ملی نخبگان، نیز یادآور شد: در سال گذشته تنها ۴۷ درصد بودجه بنیاد ملی نخبگان محقق شد و همین امر سبب شد بخش زیادی از تعهدات سال گذشته انجام نشوند. با توجه به اینکه بنیاد ملی نخبگان برنامههای تحولی متنوع و متعددی دارد و این بنیاد با تاکید مقام معظم رهبری ایجاد شده و ایشان همواره بر نقش مهم و راهبردی آن اشاره کردند و رئیس جمهور نیز بارها موضوع نخبگان را از الزامات کشور دانسته، انتظار میرود مجلس شورای اسلامی در بخش بودجه بنیاد ملی نخبگان را بیش از گذشته حمایت کند.
برنامه گفتاورد ملی نخبگان اجرایی میشود
وی در پایان با بیان اینکه حمایت از نخبگان در لایه اندیشکدهای هزینهبر نیست، اما به شدت برای کشور اثربخش است، گفت: در لایه اندیشکدهای، بنیاد ملی نخبگان برنامه گفتاورد ملی نخبگان را در سال جاری به صورت رقابت ملی اجرا میکند تا نخبگان حول مسائل کلان کشور با یکدیگر مناظره کنند. قطعاً رسانهای شدن نظرات نخبگان سبب پیدا شدن راهکارهای برونرفت از مشکلات فعلی کشور خواهد شد.
شایان ذکر است، حجتالاسلام و المسلمین علیرضا سلیمی عضو هیات رئیسه مجلس و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات، حجت الاسلام والمسلمین محمدحسین حسین زاده بحرینی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، عبدالحسین روح الامینی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، سمیه رفیعی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، ابراهیم عزیزی رئیس کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه مجلس شورای اسلامی، مهدی شریفیان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اجتماعی مجلس از جمله نمایندگان مدعو در این نشست بودند که به بیان نظرات و دیدگاههای خود پرداختند.
تاکید بر اهمیت نقش و جایگاه بنیاد ملی نخبگان و جلوگیری از انحراف در ماموریتها و کار ویژه بنیاد، ضرورت ثبات بنیاد و اصول کلی آن، حمایت جدی در بحث بودجه از بنیاد ملی نخبگان، وجود نگاه پدرانه به استعدادها و نخبگان کشور و لزوم توجه جدی به نخبگان علوم سیاسی و حفظ نقش نخبگان در چرخش قدرت، جلوگیری از افتادن در دور باطل در تعریف اهداف خرد و کلان بنیاد ملی نخبگان و موازیکاری و اجرای ماموریتهای سایر دستگاهها و نهادها، ضرورت تعریف برش ماموریتی و وظایف نخبگانی در سایر دستگاههای اجرایی و افزایش تعامل بنیاد ملی نخبگان با دیگر دستگاهها از جمله موارد مطرح شده از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این نشست بود.
تلاش برای برنامهریزی در راستای استمرا مسیر نخبگی، تعریف مشوقهای مشخص نخبگانی و به کارگیری نخبگان در جایگاههای مناسب و متناسب با تخصص ایشان و ایجاد فصل مشخص برای نخبگان در برنامه هفتم توسعه، ایجاد فضا و بستر در خور برای دسترسی نخبگان به منابع تحقیقاتی و ایجاد شرایط استمرار فعالیتهای پژوهشی نخبگان، کمک به نخبگان با تسهیل و تسریع فرایندهای تبدیل ایده به محصول و راهبری نحوهی رفع موانع و کنار زدن سدها در مسیر نخبگان در انجام مسئولیتها و فعالیتها به ویژه در شرکتهای دانش بنیان، ایجاد کریدور و مسیر ارتباطی نخبگان ایرانی خارج از کشور و فراهم سازی امکان تزریق توان متخصصان غیرمقیم در بستر تعاملات دو طرفه و همچنین تسهیل راههای ارتباطی به منظور ایجاد بستر تبادلات فرهنگی، اجتماعی، علمی و فرهنگی و افزایش ارتباطات بینالمللی در حوزه صنعت، دانشگاه و مراکز تحقیقاتی از دیگر مواردی بود که مورد اشاره قرار گرفت.
همچنین، پیگیری مطالبات نخبگان در رسانههای کشور و ارتباط مرتب و مشخص میان دولت و مجلس، لزوم ایجاد جهش مطلوب در حوزه نخبگانی کشور، افزایش انعکاس صدای نخبگان و بنیاد ملی نخبگان و توجه بیشتر به بانوان نخبه و به ویژه بانوان متخصص و مهارتمحور، جلوگیری از محصور شدن در قالبها و شاخصهای شناسایی نخبگان، ایجاد مطالبات جدید از سوی بنیاد ملی و لزوم شکلگیری ساز و کار ارتباط جدی بنیاد ملی نخبگان با مجلس شورای اسلامی در قالب ارتباطی منسجم و قوی و به ویژه ارتباط با کمیسیونهای مجلس از جمله دیگر مباحث عنوان شده در این نشست توسط نمایندگان خانه ملت بود.
فرشاد سلیمانی معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد ملی نخبگان، یاسین کیخا معاون سرآمدان و نخبگان، رسول محمدقلی معاون مستعدان و آیندهسازان بنیاد ملی نخبگان، مسعود هاشمی دستیار امور مجلس و دولت و محمدعمار امینی مدیرکل دفتر طرح و برنامه بنیاد دیگر حاضران در این نشست بودند.